Bạn có bao giờ cảm thấy mình đang chìm trong dòng suy nghĩ tiêu cực, tự nghi ngờ bản thân và không biết làm thế nào để thoát ra? Nếu có, bạn không hề đơn độc. Suy nghĩ tiêu cực là điều mà ai cũng trải qua, nhưng điều quan trọng là chúng ta có thể học cách quản lý và vượt qua chúng.
Trong bài viết này, Xemtin247 sẽ chia sẻ 3 bước để ngừng suy nghĩ tiêu cực, giúp bạn chấp nhận thất bại, tha thứ cho bản thân và sống một cuộc đời tích cực hơn. Những bước này được xây dựng dựa trên các nghiên cứu tâm lý học và ý kiến từ các chuyên gia, đảm bảo bạn có một hướng dẫn thực tế và hiệu quả.
Bước 1: Chấp nhận thất bại là một phần tự nhiên của cuộc sống
Một trong những cách hiệu quả nhất để ngừng suy nghĩ tiêu cực là thay đổi cách bạn nhìn nhận về thất bại. Thất bại không phải là kẻ thù, mà là một phần tự nhiên và cần thiết của quá trình trưởng thành. Thường thì, chúng ta tự tạo ra khái niệm thất bại bằng cách đặt ra những tiêu chuẩn cứng nhắc. Khi không đạt được mục tiêu, chúng ta dễ cảm thấy mình là kẻ thua cuộc.
Ví dụ, nếu bạn đặt mục tiêu kiếm được 1 tỷ đồng trong một năm nhưng chỉ đạt 800 triệu, bạn có thể cảm thấy thất bại. Nhưng nếu từ đầu bạn đặt mục tiêu là 800 triệu, bạn đã là người thành công. Điều này cho thấy, những “cột mốc” mà chúng ta đặt ra thường mang tính chủ quan và có thể điều chỉnh được.
Theo tiến sĩ Carol Dweck, nhà tâm lý học nổi tiếng với nghiên cứu về tư duy phát triển (growth mindset): “Thất bại không phải là dấu chấm hết, mà là cơ hội để học hỏi và phát triển” (Dweck, 2006). Nghiên cứu của bà chỉ ra rằng những người chấp nhận thất bại như một phần của quá trình học tập thường có khả năng phục hồi tốt hơn trước các thử thách.
Để thực hiện bước này, hãy học cách giữ các tiêu chuẩn của bạn một cách linh hoạt hơn. Đừng phóng đại những kỳ vọng hay cảm xúc tiêu cực. Hãy nhớ rằng, đôi khi chính bạn cũng có những suy nghĩ sai lệch, và điều đó là bình thường. Việc chấp nhận rằng không ai hoàn hảo sẽ giúp bạn giữ được sự cân bằng và giảm bớt những suy nghĩ tiêu cực về bản thân.
Bước 2: Thực hành tha thứ cho bản thân
Một yếu tố quan trọng để ngừng suy nghĩ tiêu cực là học cách tha thứ cho chính mình. Những người thường xuyên bị cuốn vào suy nghĩ tiêu cực thường có xu hướng tự phán xét khắc nghiệt khi mắc sai lầm. Sự khác biệt giữa họ và những người dễ dàng vượt qua khó khăn nằm ở khả năng buông bỏ những tự phán xét này.
Để bắt đầu, hãy tách biệt hành động khỏi ý định. Hầu hết khi mắc sai lầm, chúng ta đều có ý định tốt. Ví dụ, bạn có thể thất bại trong một dự án vì thiếu kinh nghiệm, nhưng ý định ban đầu của bạn là muốn tạo ra điều gì đó có giá trị. Hãy tập trung vào ý định tốt đẹp đó và cố gắng hiểu động cơ đằng sau hành động của mình. Khi bạn đồng cảm được với chính mình, việc tha thứ sẽ trở nên dễ dàng hơn.
Tiếp theo, hãy rút ra bài học từ thất bại. Hãy tự hỏi:
- Tôi học được gì từ sai lầm này?
- Làm thế nào để làm tốt hơn lần sau?
- Điều gì sẽ giúp tôi tránh lặp lại lỗi này?
Bằng cách biến thất bại thành cơ hội học hỏi, bạn sẽ thấy chúng là những bước tiến, chứ không phải lý do để tự trách móc.
Tiến sĩ Kristin Neff, chuyên gia về lòng tự trắc ẩn (self-compassion), nhấn mạnh: “Tha thứ cho bản thân không chỉ giảm căng thẳng mà còn tăng cường khả năng phục hồi tâm lý” (Neff, 2011). Nghiên cứu của bà cho thấy những người thực hành lòng tự trắc ẩn có xu hướng ít bị ảnh hưởng bởi suy nghĩ tiêu cực và có sức khỏe tinh thần tốt hơn.
Bước 3: Ngừng phán xét suy nghĩ tiêu cực bằng thêm suy nghĩ tiêu cực
Một cái bẫy phổ biến mà nhiều người rơi vào là phán xét những suy nghĩ tiêu cực của mình bằng cách… thêm những suy nghĩ tiêu cực khác. Ví dụ, bạn cảm thấy lo lắng và rồi tự trách mình vì đã lo lắng, hoặc bạn cảm thấy bất an và lại càng bất an hơn khi nghĩ mình không nên như vậy. Điều này tạo ra một vòng xoáy tiêu cực khó thoát ra.
Chìa khóa để phá vỡ vòng xoáy này là ngừng phán xét những suy nghĩ tiêu cực. Hãy chấp nhận rằng cảm giác lo lắng, bất an hay thất vọng là một phần bình thường của con người. Khi bạn không gắn thêm sự phán xét tiêu cực vào những cảm xúc này, chúng sẽ mất đi sức mạnh chi phối bạn.
Văn hóa hiện đại thường tôn vinh tư duy tích cực một cách thái quá, khiến chúng ta cảm thấy áp lực phải luôn vui vẻ và thành công. Tuy nhiên, nghiên cứu tâm lý học cho thấy việc chấp nhận cả những khía cạnh tiêu cực của cuộc sống là cần thiết cho sự phát triển cá nhân. Một nghiên cứu được công bố trên Journal of Personality and Social Psychology (2018) chỉ ra rằng những người chấp nhận cảm xúc tiêu cực thay vì chống lại chúng có xu hướng có sức khỏe tinh thần tốt hơn và ít gặp căng thẳng mãn tính hơn.
Bằng cách chấp nhận rằng suy nghĩ tiêu cực là điều không thể tránh khỏi và thậm chí có giá trị trong việc giúp bạn trưởng thành, bạn sẽ học cách sống thoải mái hơn với chúng. Điều này không chỉ giúp bạn ngừng suy nghĩ tiêu cực mà còn mở ra cơ hội để rút ra những bài học tích cực từ những trải nghiệm khó khăn.
Kết luận
Ngừng suy nghĩ tiêu cực không phải là việc loại bỏ hoàn toàn những suy nghĩ tiêu cực, mà là học cách quản lý chúng một cách lành mạnh. Bằng cách chấp nhận thất bại như một phần tự nhiên của cuộc sống, tha thứ cho bản thân khi mắc sai lầm, và ngừng phán xét những suy nghĩ tiêu cực, bạn sẽ từng bước xây dựng một tư duy tích cực và bền vững hơn. Những bài học này không chỉ giúp bạn vượt qua những khoảnh khắc khó khăn mà còn mở ra con đường để đạt được nhiều mục tiêu hơn trong cuộc sống.
Hãy bắt đầu ngay hôm nay. Mỗi bước nhỏ bạn thực hiện để quản lý suy nghĩ tiêu cực là một bước tiến lớn hướng tới một cuộc sống hạnh phúc và ý nghĩa hơn.
Trích dẫn tham khảo:
- Dweck, C. S. (2006). Mindset: The New Psychology of Success. Random House.
- Neff, K. (2011). Self-Compassion: The Proven Power of Being Kind to Yourself. William Morrow.
