Ngày 4/8/2025, Chính phủ Việt Nam chính thức ban hành Nghị định 214/NĐ-CP, quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu, được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 57/QH15 và Luật số 90/QH15. Nghị định này thay thế Nghị định 24/NĐ-CP và Nghị định 17/NĐ-CP, mang đến nhiều thay đổi quan trọng trong quy trình lựa chọn nhà thầu, đấu thầu công khai, đấu thầu hạn chế và đấu thầu điện tử. Dưới đây là những điểm nổi bật và tác động của Nghị định 214/NĐ-CP đến doanh nghiệp và các bên liên quan.
Tổng quan về Nghị định 214/NĐ-CP
Nghị định 214/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 4/8/2025, là văn bản hướng dẫn chi tiết Luật Đấu thầu, tập trung vào các quy định về lựa chọn nhà thầu, quản lý đấu thầu, và đảm bảo tính minh bạch, cạnh tranh trong hoạt động đấu thầu. Nghị định này bao gồm 14 chương, 146 điều, cung cấp khung pháp lý toàn diện cho các hình thức đấu thầu, đặc biệt là đấu thầu qua mạng, phù hợp với xu hướng chuyển đổi số.
Nghị định thay thế các quy định cũ, bổ sung nhiều nội dung mới nhằm tháo gỡ vướng mắc, nâng cao hiệu quả và đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đặc biệt trong bối cảnh các nghị quyết của Bộ Chính trị và Quốc hội đề cao chuyển đổi số và phát triển công nghệ cao.
Những điểm mới nổi bật của Nghị định 214/NĐ-CP
Nâng hạn mức chỉ định thầu
Một trong những thay đổi quan trọng nhất của Nghị định 214/NĐ-CP là việc nâng hạn mức chỉ định thầu, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các gói thầu nhỏ:
- Gói thầu mua sắm không hình thành dự án: Hạn mức tăng từ 300 triệu đồng lên 500 triệu đồng.
- Gói thầu dịch vụ tư vấn thuộc dự án: Hạn mức tăng từ 500 triệu đồng lên 800 triệu đồng.
- Gói thầu dịch vụ phi tư vấn, hàng hóa, xây lắp, hỗn hợp thuộc dự án: Hạn mức tăng từ 1 tỷ đồng lên 2 tỷ đồng.
Việc nâng hạn mức này giúp giảm thời gian và chi phí tổ chức đấu thầu, đặc biệt với các gói thầu có giá trị nhỏ, đồng thời tăng cơ hội cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia.
Mở rộng các trường hợp áp dụng chỉ định thầu
Nghị định 214/NĐ-CP bổ sung nhiều trường hợp được áp dụng chỉ định thầu, đặc biệt trong các lĩnh vực chuyên môn cao và có tính đặc thù:
- Gói thầu thuê kho, vận chuyển, bốc xếp hàng tạm giữ tại các cảng biển hoặc địa điểm kiểm tra hàng hóa tập trung, khi chỉ có một đơn vị cung cấp dịch vụ.
- Gói thầu nhập khẩu vũ khí thể thao phục vụ các câu lạc bộ, trường, trung tâm đào tạo thể thao.
- Gói thầu tư vấn lập báo cáo nghiên cứu khả thi, khảo sát, thiết kế xây dựng được chỉ định cho tác giả phương án kiến trúc trúng tuyển, nếu đáp ứng điều kiện năng lực.
- Gói thầu thi công, phục chế tượng đài, phù điêu, tranh hoành tráng hoặc các tác phẩm nghệ thuật gắn với quyền tác giả.
- Gói thầu tư vấn lập quy hoạch đô thị, nông thôn cho tác giả ý tưởng quy hoạch trúng tuyển.
- Gói thầu tư vấn, thi công tu bổ, phục hồi di tích cấp quốc gia, di tích quốc gia đặc biệt và di sản văn hóa thế giới.
- Gói thầu sửa chữa, cải tạo trụ sở, nhà lưu trú công vụ phục vụ chuyển đổi số, công nghệ thông tin hoặc sắp xếp đơn vị hành chính.
Những quy định này giúp đảm bảo tiến độ và chất lượng cho các dự án đặc thù, đồng thời ưu tiên các nhà thầu có chuyên môn cao.
Tăng cường đấu thầu qua mạng
Từ ngày 1/7/2025, Nghị định 214/NĐ-CP yêu cầu áp dụng đấu thầu qua mạng trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia cho tất cả các gói thầu, trừ một số trường hợp đặc biệt (theo khoản 5 Điều 50 Luật Đấu thầu). Hệ thống đã được cập nhật các tính năng mới để hỗ trợ đấu thầu điện tử, đảm bảo công khai, minh bạch và phù hợp với xu hướng chuyển đổi số.
Đặc biệt, quy trình chào giá trực tuyến được quy định rõ ràng, cho phép nhà thầu sử dụng phương tiện điện tử để đưa ra mức giá mới hoặc giá trị mới theo tiêu chuẩn đánh giá, nhằm xếp hạng hồ sơ dự thầu. Nhà thầu xếp hạng thứ nhất phải xác nhận chấp thuận hợp đồng trong vòng 3 ngày làm việc, nếu không sẽ bị khóa tài khoản trong 6 tháng và công khai tên trên hệ thống.
Quy định chi tiết về báo giá và minh bạch
Đối với các gói thầu mua thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế, Nghị định yêu cầu chủ đầu tư đăng tải yêu cầu báo giá trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, với thời hạn tối thiểu 10 ngày. Đối với các hàng hóa, dịch vụ khác, thời hạn báo giá tối thiểu là 5 ngày. Chủ đầu tư có thể chọn báo giá cao nhất phù hợp với khả năng tài chính và yêu cầu chuyên môn, đảm bảo tính công khai, minh bạch.
Tăng cường quản lý và xử lý vi phạm
Nghị định 214/NĐ-CP bổ sung quy định về xử lý các hành vi vi phạm trong đấu thầu, đặc biệt là thông thầu. Các hành vi như dàn xếp, thỏa thuận để một bên trúng thầu hoặc từ chối cung cấp tài liệu chứng minh năng lực sẽ bị xử lý nghiêm. Nhà thầu vi phạm có thể bị công khai tên, khóa tài khoản hoặc yêu cầu bảo đảm dự thầu gấp 3 lần giá trị thông thường trong 2 năm.
Tác động đến doanh nghiệp
Nghị định 214/NĐ-CP mang lại nhiều cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp tham gia đấu thầu:
- Cơ hội:
- Tăng cơ hội cho doanh nghiệp nhỏ và vừa: Hạn mức chỉ định thầu tăng giúp các doanh nghiệp nhỏ dễ dàng tham gia các gói thầu có giá trị thấp.
- Khuyến khích chuyển đổi số: Đấu thầu qua mạng tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận thông tin nhanh chóng, giảm chi phí đi lại và chuẩn bị hồ sơ.
- Minh bạch hơn: Quy định công khai thông tin và xử lý vi phạm nghiêm ngặt giúp tạo môi trường cạnh tranh công bằng.
- Thách thức:
- Yêu cầu về năng lực: Doanh nghiệp cần đáp ứng các tiêu chí kỹ thuật và năng lực khắt khe hơn, đặc biệt trong các gói thầu đặc thù.
- Chuyển đổi số: Các doanh nghiệp chưa quen với đấu thầu điện tử cần đầu tư vào công nghệ và đào tạo nhân sự.
- Rủi ro pháp lý: Vi phạm các quy định mới, như không xác nhận hợp đồng đúng hạn, có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Kết luận
Nghị định 214/NĐ-CP là bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý về đấu thầu tại Việt Nam. Với các quy định mới về chỉ định thầu, đấu thầu qua mạng và tăng cường minh bạch, văn bản này không chỉ đáp ứng yêu cầu thực tiễn mà còn thúc đẩy sự tham gia của các doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh công bằng. Doanh nghiệp cần nhanh chóng cập nhật các quy định mới, đầu tư vào công nghệ và nâng cao năng lực để tận dụng cơ hội từ Nghị định này.
Để tải toàn văn Nghị định 214/NĐ-CP, bạn có thể truy cập tại các nguồn chính thức như cổng thông tin của Chính phủ hoặc Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.
