Lạm dụng trẻ em là một vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển thể chất, tinh thần và cảm xúc của trẻ. Nhiều phụ huynh tại Việt Nam do dự tìm kiếm sự hỗ trợ tâm lý cho con vì lo sợ cơ quan bảo vệ trẻ em có thể can thiệp và đưa con ra khỏi gia đình. Tuy nhiên, việc hiểu rõ các định nghĩa pháp lý về lạm dụng trẻ em có thể giúp xoa dịu nỗi lo này và khuyến khích phụ huynh tìm kiếm sự hỗ trợ cần thiết cho con. Bài viết này cùng Xemtin247 tìm hiểu vấn đề này nhé!
Lạm dụng trẻ em là gì theo pháp luật?
Tại Việt Nam, các hành vi lạm dụng trẻ em được quy định rõ trong Luật Trẻ em 2016 và các văn bản pháp luật liên quan. Theo Điều 6 của Luật Trẻ em 2016, lạm dụng trẻ em bao gồm các hành vi gây tổn hại đến thể chất, tinh thần, đạo đức hoặc sự phát triển toàn diện của trẻ. Dưới đây là những hành vi điển hình được coi là lạm dụng hoặc bỏ rơi trẻ em:
- Bạo lực thể chất: Đánh đập trẻ bằng tay, chân, hoặc các vật dụng như gậy, dây lưng với ý định gây tổn thương. Tuy nhiên, việc kỷ luật hợp lý (như nhắc nhở, dạy dỗ nhẹ nhàng) không được coi là lạm dụng.
- Đe dọa nghiêm trọng: Đưa ra lời đe dọa giết hoặc gây tổn thương nặng cho trẻ, khiến trẻ sợ hãi và bất an.
- Kiểm soát quá mức: Sử dụng các hình phạt như nhốt trẻ trong phòng kín trong thời gian dài hoặc trói buộc trẻ để kiểm soát hành vi.
- Bỏ rơi hoặc thiếu giám sát: Để trẻ dưới độ tuổi quy định (thường dưới 7 tuổi) ở một mình mà không có sự giám sát của người lớn, hoặc giao trẻ cho người không đủ khả năng chăm sóc.
- Phơi bày trẻ với hành vi bất hợp pháp: Cho phép trẻ chứng kiến hoặc tham gia vào việc sử dụng ma túy, rượu bia bất hợp pháp, kể cả việc trẻ tiếp xúc với các chất này khi còn trong bụng mẹ.
- Lái xe khi say xỉn: Chở trẻ trên xe khi người lái đang dưới ảnh hưởng của rượu bia hoặc ma túy.
- Bạo lực gia đình: Để trẻ chứng kiến hoặc trở thành nạn nhân của bạo lực gia đình.
- Lạm dụng tình dục: Thực hiện bất kỳ hành vi tiếp xúc tình dục nào với trẻ, bao gồm cả việc để trẻ tiếp xúc với nội dung khiêu dâm hoặc thực hiện hành vi tình dục trước mặt trẻ. Theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), mọi hành vi xâm hại tình dục trẻ em dưới 16 tuổi đều bị coi là vi phạm pháp luật.
- Không đáp ứng nhu cầu cơ bản: Không cung cấp đủ thức ăn, nước sạch, chỗ ở an toàn hoặc để trẻ sống trong môi trường nguy hiểm (như gần vũ khí, chất độc, hoặc người có tiền án xâm hại tình dục). Tuy nhiên, nghèo đói không được coi là bỏ rơi nếu gia đình đã cố gắng và không từ chối hỗ trợ tài chính từ nhà nước.
- Từ chối chăm sóc y tế: Không đưa trẻ đi khám chữa bệnh khi cần thiết, trừ trường hợp tôn giáo cấm điều trị y tế.
- Ngăn cản giáo dục: Cố ý ngăn cản trẻ đến trường, không hỗ trợ khi trẻ từ chối đi học, hoặc không cung cấp giáo dục khi cam kết dạy học tại nhà.
- Bỏ rơi trẻ: Không duy trì mối quan hệ đáng kể với trẻ dù có khả năng, hoặc không nỗ lực tìm kiếm khi trẻ mất tích.
- Các hành vi gây hại khác: Bất kỳ hành động cố ý nào đe dọa đến tính mạng, sức khỏe hoặc gây tổn thương nghiêm trọng về thể chất và tinh thần cho trẻ.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): “Lạm dụng trẻ em bao gồm tất cả các hình thức bạo lực thể chất hoặc tinh thần, bỏ rơi, hoặc đối xử bất công, dẫn đến tổn thương thực sự hoặc tiềm tàng đối với sức khỏe, sự sống còn, phát triển hoặc phẩm giá của trẻ.”
Pháp luật việt nam về lạm dụng trẻ em
Tại Việt Nam, Luật Trẻ em 2016 là nền tảng pháp lý quan trọng bảo vệ trẻ em khỏi lạm dụng. Luật này quy định rõ quyền của trẻ em, bao gồm quyền được sống, được bảo vệ và phát triển. Điều 7 nghiêm cấm các hành vi xâm hại trẻ em, bao gồm bạo lực, lạm dụng tình dục, bỏ rơi, và khai thác trẻ em. Ngoài ra, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định các mức phạt nghiêm khắc cho các hành vi lạm dụng trẻ em, đặc biệt là xâm hại tình dục (Điều 141-147), với mức phạt lên đến tù chung thân.
Chính phủ Việt Nam cũng ban hành Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ và chăm sóc trẻ em. Nghị định này đưa ra các mức phạt tiền đối với các hành vi như đánh đập trẻ, bỏ rơi trẻ, hoặc không cung cấp điều kiện sống cơ bản.
Bên cạnh đó, Việt Nam tham gia Công ước Quốc tế về Quyền Trẻ em (CRC), cam kết bảo vệ trẻ khỏi mọi hình thức lạm dụng và bỏ rơi. Các cơ quan như Tổng đài Bảo vệ Trẻ em 111 hoạt động 24/7 để tiếp nhận và xử lý các trường hợp nghi ngờ lạm dụng trẻ em.
Kỷ luật trẻ có phải là lạm dụng?
Tại Việt Nam, việc kỷ luật trẻ bằng cách đánh nhẹ vào mông bằng tay (không gây tổn thương) thường được chấp nhận trong văn hóa truyền thống. Tuy nhiên, theo Luật Trẻ em 2016, bất kỳ hình thức kỷ luật nào gây tổn thương thể chất hoặc tinh thần đều bị coi là lạm dụng. Ví dụ, việc đánh trẻ bằng roi, dây lưng, hoặc gây ra vết bầm tím, vết cắt sẽ bị coi là vi phạm pháp luật. Phụ huynh cần lưu ý rằng các hình thức kỷ luật tích cực, như trò chuyện, giải thích, hoặc đặt ra quy tắc rõ ràng, được khuyến khích hơn là các biện pháp bạo lực.
Kết luận
Hiểu biết về lạm dụng trẻ em không chỉ giúp phụ huynh tránh vi phạm pháp luật mà còn khuyến khích họ tìm kiếm sự hỗ trợ tâm lý kịp thời cho con. Với hệ thống pháp luật chặt chẽ như Luật Trẻ em 2016 và các cơ chế bảo vệ như Tổng đài 111, Việt Nam đang nỗ lực xây dựng một môi trường an toàn cho trẻ. Nếu bạn nghi ngờ trẻ bị lạm dụng, hãy liên hệ ngay với cơ quan chức năng hoặc chuyên gia để được hỗ trợ.
