Động lực là yếu tố then chốt giúp chúng ta đạt được mục tiêu và sống một cuộc đời ý nghĩa. Tuy nhiên, không phải lúc nào động lực cũng tự nhiên xuất hiện. Đôi khi, chúng ta cần những chiến lược cụ thể để khơi dậy và duy trì nó. Dưới đây, cùng Xemtin247 tìm hiểu 11 mẹo thực tế, được hỗ trợ bởi các nghiên cứu tâm lý học và trích dẫn từ chuyên gia, để giúp bạn tìm thấy và giữ vững động lực trong cuộc sống.
Hiểu rõ giá trị cốt lõi của bản thân
Để có động lực, trước tiên bạn cần hiểu rõ những giá trị cốt lõi của mình. Theo liệu pháp chấp nhận và cam kết (ACT), giá trị là những gì bạn cho là quan trọng, định hướng hành động hàng ngày và mang lại ý nghĩa sâu sắc cho cuộc sống. Chuyên gia tâm lý học Michelle Collis (2011) từng nhấn mạnh: “Khi chúng ta sống không phù hợp với giá trị của mình, cảm giác bất mãn và mất kết nối sẽ xuất hiện, làm suy giảm động lực.”
Hãy dành thời gian suy ngẫm về điều gì thực sự quan trọng với bạn. Ví dụ, nếu bạn coi trọng sự sáng tạo, hãy ưu tiên các hoạt động như viết lách hoặc vẽ tranh. Khi hành động của bạn phù hợp với giá trị, động lực sẽ tự nhiên được củng cố.
Nuôi dưỡng tư duy phát triển
Tư duy phát triển – niềm tin rằng khả năng có thể được cải thiện thông qua nỗ lực – là chìa khóa để duy trì động lực. Nhà tâm lý học Carol Dweck (2006) giải thích: “Thay vì nói ‘Tôi không giỏi việc này’, hãy nói ‘Tôi chưa giỏi việc này’ để mở ra cơ hội học hỏi và phát triển.”
Ví dụ, nếu bạn gặp khó khăn trong việc học một kỹ năng mới, hãy thêm từ “chưa” vào suy nghĩ của mình: “Tôi chưa giỏi tiếng Anh.” Điều này giúp bạn nhìn nhận thử thách như một phần của quá trình phát triển, từ đó duy trì động lực để tiếp tục.
Linh hoạt một cách triệt để
Sự linh hoạt là yếu tố quan trọng để duy trì động lực, đặc biệt khi đối mặt với những thay đổi hoặc khó khăn. Những người kiên cường thường cởi mở với các trải nghiệm mới, tò mò và sẵn sàng thử thách bản thân. Ngược lại, sự cứng nhắc và tập trung quá mức vào kết quả có thể dẫn đến trì trệ.
Hãy thử thay đổi thói quen hàng ngày để giữ mọi thứ thú vị. Ví dụ, nếu bạn thường tập thể dục vào buổi sáng, hãy thử tập vào buổi tối hoặc ở một địa điểm mới. Sự linh hoạt này giúp bạn duy trì hứng thú và động lực trong hành trình của mình.
Chấp nhận và quan sát suy nghĩ, cảm xúc
Tất cả suy nghĩ và cảm xúc đều có giá trị và đóng vai trò nhắc nhở chúng ta về những gì quan trọng. Thay vì chống lại những suy nghĩ tiêu cực, hãy quan sát chúng một cách khách quan. Chẳng hạn, nếu bạn nghĩ “Tôi không đủ giỏi để làm việc này”, hãy nhận ra rằng đó chỉ là một suy nghĩ, không phải sự thật tuyệt đối.
Bằng cách chấp nhận và để cảm xúc trôi qua, bạn sẽ dễ dàng hành động dựa trên giá trị của mình, thay vì bị mắc kẹt trong vòng xoáy của sự nghi ngờ. Điều này giúp bạn duy trì động lực để tiến về phía trước.
Xây dựng thói quen hàng ngày
Thói quen là cách tuyệt vời để duy trì động lực, ngay cả khi bạn không cảm thấy hứng thú. Theo James Clear, tác giả của Atomic Habits (2018): “Khi một hành vi trở thành thói quen, bộ não cần ít năng lượng hơn để thực hiện nó, giúp bạn dễ dàng duy trì hành động.”
Hãy thiết lập một thói quen cố định, chẳng hạn như viết nhật ký 10 phút mỗi buổi sáng hoặc tập yoga vào cuối ngày. Ngay cả khi bạn không có động lực, việc bắt đầu hành động nhỏ sẽ kích hoạt các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine, giúp bạn tiếp tục.
Sử dụng khuyến khích tích cực
Việc tự thưởng cho bản thân sau khi hoàn thành một nhiệm vụ có thể tăng cường động lực. Phần thưởng không cần quá lớn – có thể chỉ là một tách cà phê yêu thích sau khi hoàn thành công việc hoặc xem một tập phim sau một ngày làm việc hiệu quả.
Tuy nhiên, hãy cẩn thận để không phụ thuộc hoàn toàn vào phần thưởng bên ngoài. Theo thời gian, hãy tập trung vào những phần thưởng nội tại, như cảm giác thỏa mãn khi hoàn thành một dự án, để động lực trở nên bền vững hơn.
Tận dụng ảnh hưởng xã hội tích cực
Những người xung quanh có thể ảnh hưởng lớn đến động lực của bạn. Nhà tâm lý học John Reeve (2009) khẳng định: “Việc kết nối với những người có động lực cao hoặc có cùng mục tiêu sẽ giúp bạn duy trì cam kết và đạt được thành công.”
Hãy tìm một người bạn đồng hành, tham gia một nhóm có chung sở thích hoặc tìm một người cố vấn. Sự hỗ trợ và khuyến khích từ cộng đồng sẽ giúp bạn duy trì động lực, đặc biệt trong những giai đoạn khó khăn.
Tăng cường sự tự chủ và niềm tin vào bản thân
Theo lý thuyết tự quyết (SDT), sự tự chủ – cảm giác kiểm soát hành động của mình – là yếu tố quan trọng để tạo động lực nội tại. Hãy cho phép bản thân linh hoạt trong cách thực hiện nhiệm vụ, chẳng hạn như chọn thời gian hoặc cách thức làm việc phù hợp với bạn.
Đồng thời, xây dựng niềm tin vào khả năng của mình (tự hiệu quả) thông qua những thành công nhỏ. Bắt đầu với các nhiệm vụ dễ dàng, sau đó tăng dần độ khó. Phản hồi tích cực từ người khác cũng giúp củng cố niềm tin và động lực.
Đặt mục tiêu cụ thể và khả thi
Mục tiêu rõ ràng và khả thi là cách hiệu quả để duy trì động lực. Hãy sử dụng phương pháp SMART (Cụ thể, Đo lường được, Khả thi, Liên quan, Có thời hạn). Ví dụ, thay vì đặt mục tiêu mơ hồ như “trở nên khỏe mạnh hơn”, hãy đặt mục tiêu cụ thể như “tập thể dục 30 phút, 4 lần/tuần trong 2 tháng.”
Việc chia nhỏ mục tiêu lớn thành các bước nhỏ sẽ mang lại cảm giác thành tựu, từ đó thúc đẩy động lực để tiếp tục. Đừng quên dành thời gian nghỉ ngơi và quản lý căng thẳng để duy trì tiến độ lâu dài.
Hình dung thành công
Hình dung thành công là một kỹ thuật mạnh mẽ để tăng động lực. Khi bạn tưởng tượng mình đạt được mục tiêu, bộ não sẽ chuẩn bị tốt hơn để đối mặt với thử thách thực tế. Hãy dành vài phút mỗi ngày để hình dung các bước bạn sẽ thực hiện và cảm giác khi đạt được thành công.
Kỹ thuật này được nhiều vận động viên và chuyên gia sử dụng để củng cố cam kết và tăng cường niềm tin vào bản thân. Hình dung không chỉ giúp bạn tập trung mà còn tạo ra cảm giác hứng khởi để hành động.
Thực hành tự yêu thương
Tự yêu thương – đối xử tử tế với bản thân trong những lúc khó khăn – giúp giảm nỗi sợ thất bại và tăng khả năng phục hồi. Chuyên gia Kristin Neff (2003) nhấn mạnh: “Những người tự yêu thương thường duy trì động lực tốt hơn, vì họ ít tự chỉ trích và dễ dàng vượt qua thất bại.”
Khi gặp trở ngại, hãy nhắc nhở bản thân rằng sai lầm là một phần của quá trình học hỏi. Sử dụng ngôn ngữ tích cực, như “Tôi đang cố gắng và tôi sẽ làm tốt hơn,” để duy trì động lực và tiến bộ.
Kết luận
Động lực không phải là thứ tự nhiên tồn tại mãi mãi, mà là kết quả của sự kết hợp giữa tư duy, hành động và môi trường phù hợp. Bằng cách áp dụng 11 mẹo trên, bạn có thể khơi dậy và duy trì động lực để theo đuổi mục tiêu, sống đúng với giá trị của mình và trở thành phiên bản tốt nhất của bản thân. Hãy bắt đầu từ những bước nhỏ, kiên nhẫn với chính mình và tận hưởng hành trình phát triển!
