Sự ra đi của Giáo hoàng Francis vào ngày 21 tháng 4 năm 2025 đã mở ra một giai đoạn tang lễ tại Vatican và khởi động một quy trình kéo dài hàng thiên niên kỷ để chọn ra vị giáo hoàng mới. Đây là một quá trình giàu truyền thống nhưng đã được điều chỉnh tinh tế để phù hợp với thời đại hiện nay. Dưới đây là diễn biến chi tiết của những ngày sắp tới sau khi Giáo Hoàng Francis qua đời
Giai đoạn tang lễ và chuẩn bị
Sau khi Giáo hoàng Francis qua đời, Vatican bước vào thời kỳ “sede vacante” (ngai tòa trống), đánh dấu bởi 9 ngày tang lễ chính thức, được gọi là Novendiales. Trong khoảng thời gian này, thi hài của Giáo hoàng sẽ được đặt trong quan tài và quàn tại một nhà nguyện ở Casa Santa Marta, nơi ngài cư trú. Theo yêu cầu của Giáo hoàng Francis, ngài sẽ được chôn cất trong một quan tài gỗ đơn giản tại Vương cung thánh đường St. Mary Major ở Rome, thay vì ba quan tài truyền thống làm từ gỗ bách, kẽm và gỗ sồi.
Lễ an táng dự kiến diễn ra từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 6 sau khi qua đời, với Thánh lễ an táng được tổ chức tại Quảng trường Thánh Phêrô. Cardinal Camerlengo Kevin Farrell, người đảm nhận vai trò quản lý Vatican trong giai đoạn này, sẽ chính thức xác nhận cái chết của Giáo hoàng và niêm phong căn hộ cùng văn phòng của ngài.
Quy trình bầu chọn Giáo Hoàng mới
Quy trình bầu chọn giáo hoàng mới, được gọi là mật nghị (conclave), sẽ bắt đầu trong khoảng từ 15 đến 20 ngày sau cái chết của Giáo hoàng, trừ khi tất cả các hồng y cử tri đến Rome sớm hơn. Các hồng y dưới 80 tuổi, hiện có khoảng 136 người, sẽ tham gia bỏ phiếu trong Nhà nguyện Sistine. Số lượng này vượt quá giới hạn 120 hồng y do Giáo hoàng Gioan Phaolô II đặt ra, nhưng điều này không ảnh hưởng đến tính hợp lệ của mật nghị.
Các bước trong mật nghị
- Các cuộc họp sơ bộ (General Congregations): Trước mật nghị, các hồng y sẽ họp để thảo luận về những thách thức mà Giáo hội Công giáo đang đối mặt, bao gồm vấn đề lạm dụng tình dục trẻ em trong hàng ngũ giáo sĩ, vốn đã làm lu mờ di sản của nhiều giáo hoàng. Các cuộc họp này giúp định hình tiêu chí cho vị giáo hoàng kế nhiệm.
- Khóa kín và bỏ phiếu: Trong Nhà nguyện Sistine, các hồng y thề giữ bí mật tuyệt đối và bị cô lập hoàn toàn với thế giới bên ngoài – không điện thoại, internet hay báo chí. Mỗi hồng y viết tên ứng viên lên phiếu bầu với dòng chữ “Eligo in Summum Pontificem” (Tôi bầu làm Giáo hoàng Tối cao). Cần đạt được 2/3 số phiếu để bầu chọn giáo hoàng mới. Mỗi ngày có thể diễn ra tối đa 4 vòng bỏ phiếu (2 buổi sáng, 2 buổi chiều). Nếu sau 13 ngày vẫn chưa có kết quả, hai ứng viên dẫn đầu sẽ được đưa vào vòng bỏ phiếu quyết định, nhưng vẫn cần đa số 2/3.
- Tín hiệu khói: Sau mỗi lần bỏ phiếu, phiếu bầu được đốt. Nếu chưa chọn được giáo hoàng, khói đen sẽ bốc lên từ ống khói Nhà nguyện Sistine nhờ hóa chất đặc biệt. Khi giáo hoàng mới được bầu, khói trắng sẽ xuất hiện, báo hiệu “Habemus Papam” (Chúng ta có Giáo hoàng).
- Chấp nhận và công bố: Khi một hồng y nhận đủ số phiếu, vị Hồng y Trưởng đẳng (Dean of the College of Cardinals) sẽ hỏi liệu người đó có chấp nhận vai trò hay không. Nếu đồng ý, vị tân giáo hoàng chọn tên giáo hoàng và mặc phẩm phục trắng trong “Phòng Nước Mắt”. Sau đó, Hồng y Trưởng đẳng sẽ công bố “Habemus Papam” từ ban công Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, giới thiệu tên và danh xưng của tân giáo hoàng.
Những thách thức và kỳ vọng
Việc bầu chọn giáo hoàng mới là một quyết định mang tính bước ngoặt đối với Giáo hội Công giáo, với khoảng 1,4 tỷ tín hữu trên toàn cầu. Giáo hoàng Francis, vị giáo hoàng đầu tiên đến từ Nam Mỹ, đã để lại dấu ấn với tư duy tiến bộ về các vấn đề xã hội như quyền của người đồng tính và phản đối án tử hình.
Liệu các hồng y sẽ tiếp tục con đường này hay quay về với một nhà lãnh đạo bảo thủ hơn là câu hỏi lớn. Bên cạnh đó, scandal lạm dụng tình dục trẻ em tiếp tục là vấn đề nhức nhối, đòi hỏi vị giáo hoàng mới phải có cách tiếp cận minh bạch và quyết liệt.
Các ứng viên tiềm năng
Dù không có chiến dịch tranh cử công khai, một số hồng y được xem là “papabile” (ứng viên tiềm năng). Trong số đó có:
- Hồng y Pietro Parolin (Ý, 70 tuổi): Thư ký Tòa Thánh, người có kinh nghiệm ngoại giao và từng xử lý các vấn đề nhạy cảm như thỏa thuận với Trung Quốc. Ông được xem là người sẽ tiếp tục di sản của Francis nhưng thiếu kinh nghiệm mục vụ.
- Hồng y Peter Erdo (Hungary, 72 tuổi): Tổng giám mục Budapest, có quan hệ tốt với các hồng y châu Âu và châu Phi, đại diện cho xu hướng bảo thủ.
- Hồng y Peter Turkson (Ghana): Cựu lãnh đạo Hội đồng Công lý và Hòa bình, đại diện cho châu Phi, nơi Giáo hội đang phát triển mạnh.
- Hồng y Luis Tagle (Philippines): Đại diện cho châu Á, được biết đến với tư duy tiến bộ và sự gần gũi với Giáo hoàng Francis.
Tuy nhiên, lịch sử cho thấy dự đoán về giáo hoàng mới thường khó chính xác. Giáo hoàng Francis từng là một lựa chọn bất ngờ vào năm 2013.
Kết luận
Sự ra đi của Giáo hoàng Francis đánh dấu sự khởi đầu của một giai đoạn chuyển giao quan trọng cho Giáo hội Công giáo. Từ các nghi thức tang lễ đến mật nghị bí mật trong Nhà nguyện Sistine, thế giới đang dõi theo từng bước của Vatican. Với những thách thức hiện tại, đặc biệt là scandal lạm dụng tình dục và sự phân cực trong Giáo hội, vị giáo hoàng tiếp theo sẽ đóng vai trò định hình tương lai của hơn 1,4 tỷ tín hữu. Hãy theo dõi để cập nhật thêm thông tin về quá trình bầu chọn lịch sử này.
