Thập kỷ 20 là giai đoạn đầy biến động, nơi bạn khám phá bản thân, đối mặt với thất bại và dần định hình con đường tương lai. Những 10 bài học cuộc sống để thành công ở tuổi 20 dưới đây được đúc kết từ hành trình cá nhân của một người từng trải qua những năm tháng tuổi trẻ đầy hỗn loạn nhưng cũng tràn ngập cơ hội học hỏi. Từ việc chấp nhận thất bại như một phần của trưởng thành, đến việc trân trọng những điều nhỏ bé, những bài học này sẽ giúp bạn tận dụng tối đa tuổi 20 để đặt nền móng cho thành công lâu dài.
Hành trình tuổi 20
Sinh nhật lần thứ 20 của tôi bắt đầu bằng một sự kiện đáng quên: tôi say xỉn và tiểu bậy trên bãi cỏ của một bà cụ. Một viên cảnh sát bắt gặp, nhưng may mắn thay, tôi đã thuyết phục anh ta để không bị bắt. Lúc đó, tôi đã có tiền án, nhưng viên cảnh sát không kiểm tra. Đó là khởi đầu đầy kịch tính cho thập kỷ 20 của tôi.
Khi ấy, tôi hoàn toàn mất phương hướng. Tôi vừa bỏ học trường âm nhạc, cắt mái tóc dài rối bù và mơ hồ muốn rời khỏi Texas nhưng không biết đi đâu hay làm gì. Tôi thường tranh luận về ý nghĩa tâm linh của ý thức và đưa ra những ý tưởng nửa vời về thuyết tương đối hay sự tồn tại của vũ trụ. Tôi thông minh, táo bạo, kiêu ngạo và cực kỳ phiền phức.
Giờ đây, khi sắp bước sang tuổi 30, tôi đã thay đổi đáng kể. Tôi không còn gây rắc rối hay hành động thiếu suy nghĩ. Tôi đã xây dựng doanh nghiệp, đi khắp thế giới qua hơn 50 quốc gia, học vài ngôn ngữ và trở thành một nhà văn – điều tôi chưa từng nghĩ tới. Những 10 bài học cuộc sống để thành công ở tuổi 20 dưới đây là những gì tôi học được từ hành trình đó, với hy vọng truyền cảm hứng để bạn sống trọn vẹn thập kỷ quan trọng này.
Thất bại sớm và thường xuyên
Khi còn trẻ, tài sản lớn nhất của bạn không phải là tài năng hay ý tưởng, mà là thời gian. “Thời gian cho phép bạn mạo hiểm lớn và học từ những sai lầm,” – theo Tiến sĩ Carol Dweck, chuyên gia tâm lý học về tư duy phát triển. Ở tuổi 20, bạn có thể thử những điều điên rồ như bỏ mọi thứ để du lịch thế giới, khởi nghiệp với một ý tưởng ngớ ngẩn, hay chuyển đến một thành phố mới chỉ với vài món đồ. Những thất bại này – như một mối tình thất bại hay một dự án kinh doanh đổ bể – là những bài học quý giá nhất.
Nghiên cứu từ Journal of Business Venturing (2021) chỉ ra rằng những người trải qua thất bại sớm trong sự nghiệp có khả năng thành công cao hơn 20% nhờ học được cách thích nghi. Ở tuổi 20, bạn chưa bị ràng buộc bởi các trách nhiệm tài chính như thế chấp nhà hay nuôi con, nên hãy tận dụng thời gian để mạo hiểm.
Hành động cụ thể:
- Thử những điều mới, dù là khởi nghiệp, học kỹ năng mới hay thay đổi môi trường sống.
- Chấp nhận thất bại như một phần của quá trình học hỏi.
- Đừng sợ mất mặt; những sai lầm này sẽ định hình thành công sau này.
Tình bạn không thể ép buộc
Tình bạn có hai loại: loại bền vững bất chấp thời gian và khoảng cách, và loại tan biến khi bạn xa cách. “Tình bạn thật sự là tự nhiên; bạn không thể ép buộc nó,” – theo Tiến sĩ Irene Levine, chuyên gia về mối quan hệ. Trong 5 năm qua, tôi đã sống ở nhiều quốc gia và để lại nhiều người bạn ở các nơi. Tôi nhận ra rằng bạn không thể ép một mối quan hệ bền vững nếu nó không tự nhiên. Tình bạn thật sự có một sức hút kỳ diệu mà bạn chỉ cảm nhận được, không thể định nghĩa.
Điều thú vị là bạn khó dự đoán ai sẽ ở lại bên bạn. Khi rời Boston vào năm 2009 và trở lại sau 8 tháng, nhiều người bạn thân nhất của tôi không còn liên lạc, trong khi những người quen bình thường lại trở thành bạn thân. Đó không phải lỗi của ai – chỉ đơn giản là cuộc sống.
Hành động cụ thể:
- Chấp nhận rằng một số tình bạn sẽ phai nhạt; đó là điều tự nhiên.
- Nuôi dưỡng những mối quan hệ khiến bạn cảm thấy thoải mái và được trân trọng.
- Đừng cố gắng giữ những người không còn phù hợp với hành trình của bạn.
Bạn không cần hoàn thành mọi mục tiêu
Trường học dạy chúng ta rằng mọi mục tiêu phải được hoàn thành, nếu không là thất bại. Nhưng cuộc sống không đơn giản như vậy. Ở tuổi 24, tôi viết một danh sách mục tiêu tham vọng cho tuổi 30. Giờ đây, tôi chỉ đạt được 1/3 trong số đó, tiến bộ ở 1/3 khác và bỏ qua phần còn lại. Nhưng tôi vẫn hài lòng, vì quá trình theo đuổi đã dạy tôi điều gì thực sự quan trọng.
Nghiên cứu từ Psychological Science (2020) cho thấy việc đặt mục tiêu tăng 15% động lực, nhưng giá trị thực sự nằm ở hành trình, không phải kết quả. Một số mục tiêu tôi bỏ qua vì chúng không còn phù hợp, và điều đó giúp tôi tập trung vào những gì ý nghĩa hơn.
Hành động cụ thể:
- Đặt mục tiêu để thúc đẩy bản thân, nhưng đừng ám ảnh về việc đạt được tất cả.
- Đánh giá lại mục tiêu thường xuyên để đảm bảo chúng phù hợp với giá trị của bạn.
- Trân trọng những bài học từ quá trình, ngay cả khi bạn không đạt được đích đến.
Không ai thực sự biết mình đang làm gì
Áp lực phải “hiểu rõ” cuộc sống ở tuổi 20 là rất lớn: chọn trường đại học, tìm công việc đầu tiên, thăng tiến sự nghiệp, kết hôn, sinh con. Nhưng sự thật là hầu hết mọi người ở độ tuổi 20 đều không biết mình đang làm gì. Một nghiên cứu từ Career Development Quarterly (2022) cho thấy 70% người trong độ tuổi 20 thay đổi sự nghiệp ít nhất một lần trước 30.
Tôi đã chứng kiến bạn bè chuyển từ hải quân sang bán thiết bị lướt sóng, từ nhà khoa học môi trường thành DJ, hay chuyển sự nghiệp sang Hồng Kông. Bản thân tôi cũng không có kế hoạch rõ ràng khi xây dựng doanh nghiệp hay trở thành nhà văn – mọi thứ chỉ đến khi tôi nắm bắt cơ hội. Hãy chấp nhận sự không chắc chắn và hành động khi có cơ hội.
Hành động cụ thể:
- Đừng sợ thay đổi ngành nghề hay định hướng cuộc sống.
- Tận dụng cơ hội, ngay cả khi chúng dẫn đến thất bại.
- Tin rằng bạn có thể học hỏi và thích nghi với bất kỳ tình huống nào.
Mọi người trên thế giới đều muốn gần như cùng một thứ
Sau khi sống ở hơn 50 quốc gia, tôi nhận ra rằng con người, dù ở bất kỳ đâu, đều lo lắng về thực phẩm, tiền bạc, công việc và gia đình. Mọi người muốn cảm thấy quan trọng, tự hào về nguồn gốc và sợ thất bại. Những khác biệt về văn hóa, tôn giáo hay chính trị chỉ là bề ngoài – chúng là sản phẩm của địa lý và lịch sử.
Hành động cụ thể:
- Đừng phán xét người khác dựa trên ngoại hình, quốc tịch hay giới tính.
- Đánh giá con người qua hành động của họ, không phải danh tính.
- Kết nối với mọi người bằng cách lắng nghe và tìm hiểu câu chuyện của họ.
Thế giới không quan tâm đến bạn
Ý nghĩ “không ai quan tâm đến tôi” ban đầu có thể đáng sợ, nhưng nó thực sự giải phóng. “Bạn sẽ ngừng lo lắng về ý kiến của người khác khi nhận ra họ hiếm khi nghĩ về bạn,” – David Foster Wallace từng nói. Cuộc sống của bạn sẽ bị lãng quên một ngày nào đó, và điều này có nghĩa là bạn có thể tự do làm điều mình muốn mà không sợ bị đánh giá.
Hành động cụ thể:
- Sống đúng với giá trị của bạn, không phải kỳ vọng của người khác.
- Đừng sợ mắc lỗi; chúng sẽ bị lãng quên nhanh chóng.
- Tận hưởng sự tự do để trở thành con người bạn mong muốn.
Văn hóa đại chúng thường cực đoan
Mạng xã hội và internet thường phóng đại các quan điểm cực đoan, khiến bạn nghĩ rằng thế giới đầy xung đột. Nhưng 90% cuộc sống diễn ra ở vùng trung lập, nơi mọi người sống đơn giản và tử tế. Hãy tránh xa những thông tin cực đoan để giữ tâm trí minh mẫn.
Hành động cụ thể:
- Lọc thông tin bạn tiêu thụ; ưu tiên những nguồn đáng tin cậy.
- Nhắc nhở bản thân rằng cuộc sống thật sự đơn giản hơn những gì mạng xã hội thể hiện.
- Tập trung vào những giá trị cốt lõi như lòng tốt và sự chân thành.
Những điều nhỏ bé quan trọng hơn nhiều so với những điều lớn lao
Chúng ta thường mơ về một thành công lớn thay đổi cả thế giới. Nhưng thành công thực sự đến từ hàng trăm việc nhỏ được duy trì đều đặn. Dustin Moskovitz, đồng sáng lập Facebook, từng nói: “Thành công qua đêm là kết quả của việc thức khuya viết code mỗi đêm trong sáu năm.”
Nghiên cứu từ Harvard Business Review (2021) cho thấy những thói quen nhỏ hàng ngày, như học hỏi và làm việc chăm chỉ, đóng góp 80% vào thành công dài hạn. Hãy tập trung vào quá trình, không chỉ kết quả.
Hành động cụ thể:
- Xây dựng thói quen hàng ngày như học kỹ năng mới, đọc sách, hay rèn luyện sức khỏe.
- Đừng chờ đợi một khoảnh khắc thay đổi tất cả; thành công đến từ những bước nhỏ.
- Kiên nhẫn với quá trình, vì đó là nơi giá trị thực sự được tạo ra.
Thế giới không phải là nơi đáng sợ
Dù từng đến những nơi được coi là nguy hiểm, tôi nhận ra rằng phần lớn mọi người đều tử tế và sẵn lòng giúp đỡ. “Du lịch và kết nối với người lạ mở ra những cơ hội không ngờ,” – theo Tiến sĩ Robin Dunbar, chuyên gia về mạng lưới xã hội. Hãy đi du lịch và trò chuyện với người khác để mở rộng tầm nhìn.
Hành động cụ thể:
- Tìm cách đi du lịch, dù là trong nước hay quốc tế, để khám phá thế giới.
- Kết nối với mọi người bằng cách hỏi về câu chuyện của họ.
- Tin vào lòng tốt của con người, nhưng luôn giữ sự cẩn trọng hợp lý.
Cha mẹ cũng là những con người bình thường
Ở tuổi 20, bạn bắt đầu thấy cha mẹ không phải là những người toàn năng hay độc đoán, mà là những con người đầy khuyết điểm, cố gắng hết sức dù không luôn biết điều gì là đúng. Chấp nhận và tha thứ cho những sai lầm của họ là một phần của sự trưởng thành.
Hành động cụ thể:
- Xây dựng mối quan hệ trưởng thành với cha mẹ bằng cách lắng nghe và thấu hiểu.
- Tha thứ cho những lỗi lầm trong quá khứ để chữa lành mối quan hệ.
- Nhận ra rằng họ cũng đang học cách làm cha mẹ, giống như bạn đang học cách làm người lớn.
Kết luận
10 bài học cuộc sống để thành công ở tuổi 20 là kim chỉ nam giúp bạn tận dụng thập kỷ 20 để thử nghiệm, thất bại và trưởng thành. Từ việc mạo hiểm sớm, trân trọng những mối quan hệ thật sự, đến nhận ra giá trị của những điều nhỏ bé, những bài học này sẽ giúp bạn xây dựng nền tảng vững chắc cho tương lai. Hãy bắt đầu áp dụng ngay hôm nay để tuổi 20 trở thành bước đệm cho một cuộc sống ý nghĩa!
Đọc thêm bài viết: 10 bài học cuộc sống để thành công ở tuổi 30
